Pojam gangrena se odnosi na nekrozu tkiva, odnosno odumiranje i raspadanje vezivno-tkivne supstance, pulpe. Nekroza, može da nastane od direktnih i indirektnih uzroka.

- Direktna su mehanička, termička, električna i hemijska. Indirektni uzroci su poremećaji cirkulacije, intoksikacije i diskrazije. Mehanički uzroci mogu biti akutne i hronične traume (mikrotraume). Najčešće udarac ili pad dovode do frakture ili prekida cirkulacije, čija je posledica nekrobioza. Ovdje spadaju koštane povrede- frakture maksile ili mandibule, kontuzije, luksacije. Kod hirurških intervencija može biti oštećeno vaskulo-nervno stablo. Razvoj izvjesnih tumora ili cista može imati kao posledicu isi rezultat. Pod fizičkim uzrocima podrazumijevamo prevelike metalne nadoknade koje prenose temperaturne razlike na pulpu, pregrijavanje kod brušenja ili preparacije zuba. Među hemijskim uzrocima su mnoga sredstva čija neadekvatna upotreba pri liječenju zuba izaziva nekrozu tkiva (medikamenti u liječenju karijesa i pulpita).

Od opštih uzroka spomenućemo infektivne bolesti, egzogene intoksikacije (trovanje olovom, živom), endogene – dijabet, uremija. Svi naprijed navedeni uzroci dovedu do krajnjeg stadijuma, a to je mortifikacija (smrt) tkiva – kazala je Aleksandra Velkovski, stomatolog.

Ona ističe da infekcija dolazi različitim putevima.

- Postoje tri puta. Koronarni-karijes dovodi do propadanja gleđi. Sa njenim propadanjem omogućava se nesmetan prodor bakterija i ostatka hrane unutar zuba, razara se dentin, a kasnije dolazi do propadanja pulpe. Ako se ovaj proces ne zaustavi na vrijeme može doći do odumiranja pulpe, odnosno nastaje gangrena zuba. Tu je i marginalni-preko parodontalnog džepa i per continuitatem-prelaz infekcije sa susjednih žarišta. Sve ove pojave se mogu odigravati u dvijema okolnostima - komora pulpe otvorena i komora pulpe zatvorena, te na osnovu toga gangrene se dijele na otvorene i zatvorene. Na kraju razvoja zapaljenja, pulpa postaje raspadnuta masa, sive ili crne boje, karakterističnog zadaha zbog krajnjih degradacionih produkata bjelančevina i ugljenih hidrata pod dejstvom tkivnih i bakterijskih enzima. Zidovi komore pulpe i radikularnog kanala su uvijek duboko inficirani, utoliko više ukoliko je infekcija duže trajala. Otvorena je obavezno i vlažna jer komunicira sa pljuvačkom, dok zatvorena ima tendenciju da bude suva, jer nije u dodiru sa njom. Bakterijska flora inficiranog kanala otvorene gangrene je bogatija od flore zatvorene gangrene (uglavnom streptokoke) – kazala je Velkovski.

Velkovski navodi da brzina kojom se odigrava umrtvljivanje pulpe zavisi od uzroka koji ga izaziva, odnosno od odnosa etiološkog faktora (jačina agenasa, dužina dejstva) i otpornost organizama (starost pacijenta).

- Prednji zubi, posebno sekutići, najčešće donji, su izloženiji od drugih zuba traumatizmu. Prve faze prilate bez prepoznatljivih simptoma. Sa razvojem oboljenja javljaju se neprijatan zadah koji je izraženiji kod otvorenih gangrena, kod suvih formi može i da ne postoji, promjena boje zuba u sivu, oštar bol prilikom zvakanja, upaljene i otečene desni. Dijagnoza ovih stanja je relativno laka, odsustvo odgovora na različite testove vitaliteta. Postoji jaka osjetljivost zuba na kuckanje, odnosno perkusiju – navodi Velkovski.

Aleksandra Velkovski kaže da dobri stomatolozi mogu prepoznati potencijale za nastanak zubne gangrene, ali ukoliko se oslanjamo na sopstveni instinkt ili bolove, gangrenu uglavnom kasno prepoznamo.

- Pošto se bolest razvija sporo, veoma se sporo i liječi. Gangrena zuba je veoma dosadna i cio proces izlječenja je bio dugotrajan. Da bi se izliječila gangrena potrebno je liječiti infekciju koja je dovela do nastanka. Nažalost, kada kanal korijena zuba ne može da se izliječi jedino rješenje je vađenje zuba. Novi protokoli se zasnivaju na liječenju gangrene u jednoj posjeti kada god je to moguće. Podrazumijeva mehaničku obradu kanaka korijena uz upotrebu nikl-titanijumskih masinskih instrumenata, EDTA za razmeksavanje kanala. Dobra mehanička obrada se smatra najbitnijom predpostavkom za izlječenje. Ispiranje se vrši sredstvima na bazi natrijum hipohlorita u koncentraciji 0,5-5 odsto, i hlorheksidin diglukuronatom uz obavezno ispiranje fizioloskim rastvorom između, ukoliko se koriste oba u istoj posjeti. Gangrena može da se spriječi tako što ćete već sjutra otići na zubarski pregled u stomatološku ordinaciju. Bez odlaganja. Bez izgovora. Iskusni stomatolozi neće dozvoliti da zub propadne sve dok ne daju sve od sebe da ga spasu – istakla je Velkovski.

A.D.

---

Posledice mogu biti i na samopouzdanje
Gangrena može izazvati veću infekciju koja zahvata čitava usta, uzrokuje neprijatan miris, velike bolove.

- Infekcija može da se manifestuje i visokom tjelesnom temperaturom, kao i groznicom. Ono što niko ne voli su bol i oticanje zuba. Nikako ne smijemo zanemariti to da se gangrena može povezati i sa drugim bolestima kao sto su apsces (lokalna gnojna upala), sinusitis je bolest sinusa koju često ne povezujemo sa pokvarenim zubima. Ako znamo da se iznad gornje vilice nalaze šupljine u kojima se talože bakterije, nije ni čudo što pokvareni zub može da uzrokuje stvaranje sekreta, stalne bolesti nosa i disajnih puteva, periodontitis je posledica proširenja gangrene van kanala – kazala je Velkovski.

Ona ističe da je važno napomenuti da gangrena uzrokuje odumiranje tkiva i gubitak zuba, pa su posledice koje ima na estetskom planu, a samim tim i na samopouzdanje nesagledive. Velkovski navodi da može izazvati i depresiju, anksioznost i druge somatske bolesti.



”Da bi se izliječila gangrena potrebno je liječiti infekciju koja je dovela do nastanka. Nažalost, kada kanal korijena zuba ne može da se izliječi jedino rješenje je vađenje zuba